Cyfryzacja polskiego państwa to proces, który zachodzi nie tylko na poziomie usług dla obywateli, ale także głęboko w strukturach administracji. O tym, jak wygląda ta transformacja od środka i jaką rolę odgrywa w niej NASK, opowiedział dr inż. Radosław Nielek, dyrektor NASK.
Rozmowa w studiu DGP podczas Impact 2025 rozpoczęła się od jednego z kluczowych projektów, realizowanych przez NASK wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji i Centralnym Ośrodkiem Informatyki. Mowa o Systemie Elektronicznego Zarządzania Dokumentacją EZD RP. Jest on udostępniany samorządom i administracji centralnej w postaci usługi chmurowej a jego głównym zadaniem jest przeniesienie urzędów z epoki papieru do ery cyfrowej. Cały obieg dokumentacji wewnątrz urzędu odbywa się elektronicznie. Dokumenty przychodzące w formie papierowej są skanowane, a następnie krążą elektronicznie między komórkami organizacyjnymi, gdzie są zatwierdzane, modyfikowane oraz wykorzystywane do przygotowania decyzji, która następnie jest podpisywana i wysyłana na zewnątrz.
EZD razem z e-Doręczeniami i ePUAP
Jak zaznaczył Radosław Nielek, system EZD RP jest w pełni zintegrowany i kompatybilny ze światem zewnętrznym, w tym z systemami e-Doręczenia i ePUAP. Choć integracja ta jest oczywista i niezbędna dla funkcjonowania takiego systemu, jego ogromną zaletą, jak wskazał Radosław Nielek, jest fakt, że jako jednolity system wdrażany w tysiącach jednostek, ma szansę być dużo bardziej dopracowany niż systemy tworzone na potrzeby pojedynczych samorządów terytorialnych. Wskazał, że wdrożenia postępują dynamicznie – od początku roku wdrożono 500 nowych jednostek, kolejne 500 jest w trakcie, a plan zakłada wdrożenie kolejnego tysiąca do pierwszego kwartału 2026 roku.
Dyrektor Radosław Nielek podkreślił, że wizja na przyszłość zakłada, iż w perspektywie 4-5 lat cała administracja publiczna będzie korzystać z elektronicznych systemów obiegu dokumentów, choć niekoniecznie musi to być tylko EZD RP.
Wykorzystać polski model językowy PLLuM
– System NASK ma jednak szansę stać się fundamentem, na którym firmy będą mogły budować systemy dziedzinowe, tworząc ogromny rynek dla lokalnych innowacji – wskazywał, mówiąc, że NASK angażuje się również w rozwój i wdrażanie polskiego modelu językowego PLLuM. Znajduje on zastosowanie, np. w systemie ERP firmy Comarch, gdzie wspiera użytkowników. Testowana jest także integracja z mObywatelem, która ma umożliwiać korzystanie z cyfrowego asystenta opartego na PLLuM.
– Zastosowania modelu językowego są szerokie, a ograniczeniem jest tylko nasza wyobraźnia – podkreślił dyrektor NASK i wspomniał, że klasyczne przykłady użycia w systemach takich jak EZD to streszczanie dokumentów, przygotowywanie odpowiedzi czy kierowanie spraw do odpowiednich urzędników. Modele te mogą także działać jako asystenci, pomagając obywatelom w załatwianiu spraw urzędowych, informując np. o wymaganych dokumentach i opłatach.
Akcent na cyberbezpieczeństwo
Radosław Nielek podkreślił również, że NASK, jako operator domeny .pl, odgrywa kluczową rolę w budowaniu systemu cyberbezpieczeństwa Polski. Celem jest uczynienie domeny .pl jedną z najbezpieczniejszych na świecie. Działania w tym kierunku obejmują wdrożenie systemu weryfikacji danych, aby utrudnić przestępcom rejestrację domen na fałszywe dane. Drugim ważnym mechanizmem jest skrócenie czasu identyfikacji i wyłączania domen wykorzystywanych np. do phishingu – z dni skrócono go do godzin. Dzięki tym działaniom, jak mówił Radosław Nielek, domena .pl z jednej z mniej bezpiecznych stała się jedną z najbezpieczniejszych w internecie, co potwierdzają zewnętrzne rankingi.